این موضوع موجب شده افراد پرستارنما و غیرمجاز که پروانه فعالیت ندارند بدون تخصص کافی اقدام به ارائه خدمات درمانی و مراقبتی کنند.
پیامدهای پزشک‌سالاری
دبیرکل خانه پرستار ایران که خود، اواسط دهه ۷۰ پیشنهاد طرح تأسیس مراکز ارائه خدمات پرستاری را به وزارت بهداشت ارائه داده، به ما می‌گوید: در کشورهای توسعه‌یافته از سال۱۹۶۰ پرستاری در منزل یا «هوم کر» ایجاد شده بود و براساس تحقیقاتی که انجام دادیم مشخص شد ایجاد این مراکز علاوه بر افزایش رفاه حال بیماران و خانواده آن‌ها و کاهش هزینه‌های بستری از جیب بیماران در بخش خصوصی، موجب کاهش هزینه‌های نظام سلامت نیز می‌شود، به همین دلیل، سال ۱۳۷۶ با بومی‌سازی این طرح، پیشنهاد تأسیس مراکز ارائه خدمات پرستاری را به معاون درمان وزارتخانه ارائه دادیم و سال۱۳۷۸ با صدور پروانه برای این مؤسسات موافقت شد. اما از همان ابتدا به دلیل سیاست پزشک‌سالاری حاکم در وزارت بهداشت، چند مشکل اساسی سد راه توسعه این مراکز قرار داشت؛ نخست اینکه وزارت بهداشت با تأسیس این مراکز موافق نبود زیرا اصرار داشت باید یک پزشک، مسئول این مرکز باشد، به همین دلیل با وجود ابلاغ آیین‌نامه صدور مجوز با مسئولیت پرستار برای فعالیت این مؤسسات به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، از توسعه آن‌ها حمایت نکرد و تعرفه آن‌ها را افزایش نداد و پرستاران از ایجاد این مراکز استقبال نکردند. مشکل دوم این بود بیمه‌ها ارائه خدمات پرستاری در منزل را زیرپوشش قرار ندادند؛ در حالی که می‌توانستند با پوشش دست‌کم ۳۰درصد این خدمات از اشغال تعداد قابل‌توجهی از تخت‌های بیمارستانی پیشگیری کنند. با این حال، این موضوع موجب شد تعداد مراکز ارائه‌کننده خدمات پرستاری در منزل به‌تدریج کاهش یابد. اما به دلیل نیاز جامعه به این خدمات، رشد مراکز غیرمجاز از سوی افراد پرستارنما یعنی افرادی که نه تنها مورد تأیید معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی نیستند بلکه ممکن است حتی دانش‌آموخته پرستاری هم نباشند، شکل گرفت.
محمد شریفی مقدم با اشاره به تفاوت هزینه خدمات ارائه شده از سوی مراکز مجاز ارائه خدمات پرستاری با مراکز غیرمجاز، می‌گوید: در بسیاری موارد ممکن است هزینه خدمات غیرمجاز بیشتر از هزینه‌ای باشد که مؤسسات ارائه خدمات پرستاری دریافت می‌کنند؛ به‌طوری که اکنون هزینه تزریق یک سرم به علاوه هزینه رفت و آمد توسط مراکز مجاز حدود ۱۲۰هزار تومان و هزینه تزریق توسط افراد غیرمجاز بدون هزینه رفت و آمد ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزارتومان است. اما به دلیل اینکه تعداد این مراکز کم است و مردم اطلاع چندانی از فعالیت آن‌ها ندارند به مراکز غیرمجاز و یا افراد بدون پروانه مراجعه می‌کنند.
به گفته وی، اگر مشکلات سد راه توسعه مؤسسات ارائه خدمات پرستاری در منزل برطرف شود، این مراکز می‌توانند حتی خدمات آی‌سی‌یو را با هزینه غیرقابل مقایسه با هزینه‌های بستری در بیمارستان‌های خصوصی در منزل ارائه دهند. اکنون هزینه بستری در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان‌های خصوصی برای هر شب ۱۰میلیون تومان است، در حالی که این مراکز می‌توانند همان خدمات را در منزل با روزی یک میلیون تومان ارائه دهند که اگر این خدمات زیرپوشش بیمه‌ها قرار گیرد به نفع بیمارستان‌های دولتی نیز است.
غفلت وزارت بهداشت
رحمت‌الله معماری، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی مراکز پرستاری در منزل نیز در گفت‌وگو با ما اظهار می‌کند: مجوز فعالیت این مؤسسات از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی صادر می‌شود و نظارت بر تعرفه‌ها، ارزیابی نیروها و کیفیت خدمات بسیار کامل و سخت‌گیرانه است و نیروهای پرستاری که در این مراکز مشغول به کار می‌شوند علاوه بر دارا بودن مدرک تحصیلی معتبر و صلاحیت حرفه‌ای، باید گواهی عدم سوءپیشینه و نداشتن اعتیاد نیز ارائه دهند. اما متأسفانه جدی نگرفتن خدمات پرستاری در منزل توسط وزارت بهداشت و نبود نظارت‌های کافی از سوی معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، موجب شده افراد پرستارنما و غیرمجاز وارد این عرصه شوند، به‌طوری که در حال حاضر حدود ۸۰درصد خدمات پرستاری در منزل از سوی افراد و مراکز غیرمجاز و بدون پروانه فعالیت و شاید ۲۰درصد خدمات توسط مراکز مجاز ارائه خدمات پرستاری در منزل به مردم داده می‌شود.
وی ضمن اشاره به اینکه با ابلاغ آیین‌نامه مراکز مشاوره و ارائه خدمات پاراکلینیکی در منزل در سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت بهداشت، تصمیم گرفته شد ارائه هرگونه خدمات پرستاری و پاراکلینیکی در منزل فقط از سوی این مراکز، مجاز باشد، می‌افزاید: براساس این آیین‌نامه، بیمارستان‌ها با مراکز مجاز ارائه خدمات پرستاری در منزل قرارداد بسته‌اند تا در صورت تمایل بیماران، این مراکز را به آن‌ها معرفی کنند، اما در بیشتر موارد، این قراردادها به‌ویژه در بیمارستان‌های خصوصی صوری است و کادر درمان بیمارستان‌ها با استفاده از رانت پزشکان آی‌سی‌یو و یا سرپرستار بخش‌های ویژه، پرستاری از بیماران در منزل را برعهده می‌گیرند، از همین رو، انجمن مکاتباتی با معاونت درمان وزارت بهداشت در خصوص فعالیت مراکز غیرمجاز و افراد بدون پروانه فعالیت داشته که هنوز نتیجه آن اعلام نشده است.
رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی مراکز پرستاری در منزل اضافه می‌کند: متأسفانه هنوز این خدمات زیرپوشش بیمه نیستند؛ یکی از دلایلی که شاید سبب کاهش استقبال مردم از این مراکز می‌شود همین موضوع است و حداقل بیمه‌های تکمیلی می‌توانند با پوشش خدمات پرستاری در منزل، بخشی از هزینه‌های خود و افراد زیرپوشش خویش را کاهش دهند؛ به این شکل دست مراکز غیرمجاز نیز از این حوزه کوتاه می‌شود.
خبرنگار: اعظم طیرانی
نظر شما